जनजाति महासंघ कतारको छैठौं नवनिर्वाचित अध्यक्ष राई संगको कुराकानी

कृष्ण सारू मगर

दोह-कतार ५ डिसेम्बर नेपाल प्रवासी आदिवासी जनजाति महासंघ कतारको छैठौं कार्यकालको नेतृत्वको जिम्मेवारी सम्हाल्न किराँत राई यायोख्खाबाट देव राज राई आई पुगेका छन् l झण्डै एक दशक अगाडि रोजगारीको शिलशिलामा कतार आएका उनि लामीडाँडा- ३ चिउरीवासमा उनको जन्म भएको हो l महासंघको जिम्मेवारी समाल्नु पुर्व राईले किराँत राई यायोक्खा (शाखा कतार) को भातृ सस्थामा आवद्ध भई काम गरि सकेका छन् l त्यसै गरी राई संग आदिवासीजनजाति महासंघ कतारमा समेत पाँचौं कार्यकाल प्रथम उपाध्यक्ष पदमा रही कम गरिसेको अनुभव बटुलेका जनजाति महासंघ कतारको छैठौं नेतृत्व पाएका नवनिर्वाचित अध्यक्ष राई संग राज्यसत्ता डटकमका संवाददाता कृष्ण सारू मगरले गरेका कुराकानी ।

१- आदिवासी जनजाति भनेको के हो ?

-आदिवासी र जनजाति दूई अलग अलग शब्दहरु हुन् । जस्को अर्थ पनि अलग अलग लाग्छन् । आदिवासीको सम्वन्ध इतिहास सँग हुन्छ भने जनजातिको सम्वन्ध सामाजिक–सांस्कृतिक बनौट र विशेषता सँग जोडिएको हुन्छ । तर, नेपालको सन्दर्भमा यी दुबै शब्द एक अर्काका पर्यावाचीका रूपमा रहेका छन् । इतिहासको कालखण्डलाई आदिवासीको विशेषता मान्ने नै हो भने नेपालमा परापुर्वकाल देखी नै बसोवास गर्दै आएका मुलवासी समुदाय जनजातिहरु हुन । त्यसैले नेपालको सन्दर्भमा सबेै आदिवासी जनजाति हुन । आदिवासी जनजाति भन्नाले आफ्नो छुुट्टै साझा भुगोल, साझा इतिहास, भाषा, धर्म, संस्कृति, मूल्य र मान्यता, साझा पहिचान बोकेका, अन्तराष्ट्रिय मानव अधिकार तथा श्रम संगठन महासन्धीको ILO १६९, अधिकार सम्बन्धी घोषणा पत्रमा स्पष्ट रूपमा उल्लेख गरिएका विशिष्ट अधिकारहरुका हकदार भएका समुदायहरु आदिवासी जनजातिहरुको हुन ।

२-नेपाल प्रवासी आदिवासी जनजाती महासंघ कतारको पाँचौ कार्यकाल जिम्मेवारीका अनुभति कस्तो रह्यो बताई दिनुस न !

-सबैले आ-आफ्नो जिम्मेवारीको भुमिका निभाउने क्रममा विविध समस्या र चुनौतीपुर्ण रहेता पनि सबै साथीहरू दक्ष, अनुभवी र कर्तब्यनिष्ट रहेकोले पनि खासै त्यस्तो अनुभुती गर्नु परेन समग्रमा राम्रै रह्यो ।

३-नेपाल प्रवासी आदिवासी जनजाती महासंघ कतारको नेतृत्व माथीको विभिन्न चुनौति र जिम्मेवारीका वारेमा वताई दिनुस न !

-चुनौतिहरु-महासंघको साख बचाई राख्न पहिलो चुनौती, महासंघमा आवद्ध विभिन्न जातिय संगठनहरुको भावनालाई समेट्नु, कतारका रहेका नेपाली समुदायमा महासंघ प्रतिको जुन आशा र विश्वास छ त्यसलाई अझ मजवुद बनाउन, जिम्मेवार सवैको भावनालाई उच्च सम्मान गर्दै समकाली मुद्धाहरुलाई समेटेर अगाडी बढ्नु नेतृत्वको प्रमुख जिम्मेवारी हो ।

४- नेपाल प्रवासी आदिवासी जनजाति महासंघमा नेतृत्व तपाईको कार्य योजनाहरु के–के छन् ?

-सर्वप्रथम त आदिवसी जनजाति र यसमा हक अधिकारका वारेमा समय-समयमा प्रशिक्षण कार्यक्रमको आयोजना गर्ने सवैमा सचेतना गराउने, महासंघ कतारमा आवद्ध भातृ संस्थाहरुलाई एकिकृत गदै हाम्रो एकतालाई अझ मजवुत गराउने, महासंघ केन्द्र संग संमन्वय गरेर हाम्रा समकालीन मागहरु र अधिकार प्राप्तिका लागी प्रवास बाट सकेको हर किसिमको सहयोग गर्ने ।

५-तपाई जनसंम्पर्क समितीको पूर्व महामन्त्री हुँदा र हाल जनजाति महासंघको नेतृत्वमा के भिन्नता छ ?

-प्रत्येक संगठनका आ-आफ्नो निति तथा निर्देशीका हुन्छन् जसले सवैलाई वाँधेको हुन्छ, हामीले आफ्नो जिम्मेवारीको परिधीमा रहेर सिङ्गो आदिवासी जनजातिको पहिचान, अधिकार र संघियताको मुद्दामा अडिक रहेर काम गर्ने हो त्यस मानेमा फरक केहि नरहला ।

६-जनजातिहरुले विभिन्न अडान सहित सडक र सदनमा आन्दोलनरत छन् । ति मुद्धाहरु के–के हुन् ?

-जारी गरिएको नयाँ संविधानमा आदिवासी जनजातिहरुका पहिचान सहितको अधिकारको पूर्ण प्रत्याभुतिका लागी संविधान संसोधन नै अहिलेको पेचिलो मुद्धा हो भने वाँकी अन्य मागहरु समय अनुसार तपसिल रहने नै छन् ।

७- जातिय पहिचान र अधिकार सहितको संघीयता आदिवासी जनजातिको साझा अवधारणलाई केहि वैचारिक संगठनको जनजातिहरु प्रति विखण्डनकारी भन्दै जातिय राजनिति गरेको भन्ने आरोप छ । सामान्य मानिसले बुझ्ने भाषामा प्रष्ट पारि दिनुस न !

-समयको विभिन्न कालखण्ड देखी विभेदमा पारिएका मानिसहरुको समानताको साझा माग हो, यो समानताको मागलाई विखण्डनकारी भन्नु उहाँहरुको गलत वुझाईको दोष हो ।