राज्यसत्ता ब्यूरो
सत्ताको क्रुर षड्यन्त्रका कारण लाखापाखा बसेर शासनरुपी महको चाका नियालीरहेका बहुसंख्यक उत्पीडित जनताको भाग्य लेख्ने संविधानसभाको घाँटी निमोठ्न एकजुट भएका नेताहरु अहिले आएर सत्ताको कुर्सी लुछाचुड गर्न कुकुर झैं लड्न शुरु गरिसकेकाछन् । तर यथार्थ त्यो होइन । त्यो नाटक मात्र हो । भित्री रुपमा आफ्नो एकजातीय सत्ता बचाउन संविधानसभाको बली दिन बन्दकोठामा खासखुस गरेकाहरु अहिले कुर्सी भागबन्डामा दावी प्रतिवादी ठोक्न शुरु गरिसकेको नाटक गरेका मात्र हुन् । भित्री कहानी अर्के छ ।
अहिलेकै माओवादीको नेतृत्वमा ७ मंसीरमा चुनाव गराइए त्यो चुनावले आफुहरुको पत्तासाफ हुन्छ भन्ने अड्कलवाजी गरेर बसेका नेका र एमालेले प्रम भट्टराईको चुनावी प्रस्तावलाई मानेका छैनन् भनिन्छ । यद्यपि यी दलले आफुहरुलाई घाँडो भएको संविधानसभाको बध गर्न चलाखीपूर्ण रुपमा बाबुरामलाई अगाडि सारे तर अहिले बाबुरामले गरेको चुनावी प्रस्तावमा भने यिनले सहमति जनाएका छैनन् भनेर ब्याख्या गरिदै । मुद्दाको हिसावले मधेसी, जनजाति र दलितसंग नजिक देखिएको एमाओवादीले जातीय स्वायत्तताका कट्टर विरोधी नेका र एमाले जस्ता दललाई चुनावबाट कहिल्यै उठ्न नसक्ने बनाउन सक्छन् भन्ने हिसावकिताप गरेर ती दलका नेताहरु पछिल्लो समय राष्ट्रपतिकहाँ हारगुहार माग्न दौडिरहेकाछन् भनेर हामीलाई यहाँका मीडियाहरुको माध्यमबाट पढाईदैछ ।
प्रम भट्टराईले अन्तिम समयमा संविधानसभा वध गरि ७ मंसीरमा चुनाव घोषणा गर्देछु है भन्दै राष्ट्रपतिकहाँ गई निवेदन विसाएकाथिए । तिनको पछिपछि अन्य दलका नेताहरु ७ मसीरमा चुनाव कुनै पनि हालतमा गरिनुहुदैंन तपाईले रोकिदिनुपर्यो भन्दै अनुनय विनय गर्न पुगेकाथिए ।
अचम्म छ , नेपाली सत्ताको केन्द्रमा रहेका बाहुन नेताहरुको आत्मविश्वास किन यो विध्न कमजोर हुन्छ जसमा अफ्नो निर्णयमा अडान लिनै सक्दैनन् भनि गम्ने केहिले यस्को कारण बुझेकाछन् । इतिहास साक्षी छ । तिनका पुर्खाले इतिहासमा आफ्नो जातीय स्वार्थ परिपोषित गर्न यहाँका रैथाने जातिलाई जनै पहिराई अर्थात क्षेत्री बनाई पर्दा पछाडिबाट शासन चलाए ।
पृथ्विनारायणशाहका पाँच प्रमुख सल्लाहकारमा एक जना मगर बाहेक अरु सबै बाहुन थिए । ती मध्ये एक जना अहिलेका प्रधानमन्त्री बाबुरामका बराजु थिए । यिनै पाँच जना थिए जसले नेपाल एकिकरणका निम्ति उनलाई उक्साउने र योजना तर्जुमा गर्थे ।
पृथ्विनारायण शाह अगाडिको इतिहास पनि करिब यस्तै जातीयताको रणनैतिक षड्यन्त्र वरिपरि घुमेको देखिन्छ । राणाकाल आयो । त्यसमा जँग बहादुर देखिने पात्र थिए तर उनलाई चलाउने दिमाग पुजापाठ गरि खाने र चण्डी घोकेर आएका यहि समूदायको थियो ।
पँचायत आयो गयो । एउटा ठकुरी ९ बंशानुगतले मगर ० लाई सत्ताको शीर्षमा राखेर आफुले के गर्न सकिन्छ गरियो ।
जातीय स्वार्थ र सत्ता डगमगाएपछि यसलाई कमजोर बनाईयो । तिनकै स्वार्थमा बहुदल ल्याईयो तर सबैले जानेकै हुन् त्यसपछि बाहुनदल नै सतहमा आयो । उनीहरुको वर्चश्व एकाएक देखियो तर त्यस्तो थिएन । त्यसको पृष्ठभूमी लामो थियो । त्यतिबेला झ्याप्प देखिएको मात्र थियो ।
पहिला पर्दा पछाडिबाट काम गर्र्ने दिमागहरु अब खुलेरै मैदानमा आएर राजनीति गर्न थालेपछि त्यो देखिएकोथियो । तैपनी एउटा देउता उनीहरु बनाएरै राख्थे । विरेन्द्र र ज्ञानेन्द्र त्यसैको निरन्तरता थियो ।
हेर्दा सक्रिय जस्तो देखिने तर खोपीमा बसेर राज गरेको भ्रममा रहने यी देउताहरुले यो समूदायको कुटिल चाल राम्ररी कहिल्यै बुझ्न सकेनन् । यो देशको वास्तविक शासक ति होइनन् कोहि अर्के समूदाय छ, जो संरचनागत रुपले षड्यन्त्रमा अब्बल छ भन्ने कुरा । जतिखेर बुझ्थे ति सत्ताबाट तल ओर्लिसकेका हुन्थे या मारिन्थे । राणाकालको कोतपर्व देखि लिएर विरेन्द्रको वंशनाश सम्म कहिं न कहिं यहि जातीय राजनीतिको निहित स्वार्थ लुकेको देखिन्छ ।
आफ्नो जातीय स्वार्थ विपरित अलिकता यताउति हुने वित्तिकै भित्री संजालमा एकजुट हुने यी समूदायको मास्टरमाईण्डमा ति ब्यक्ति शहिद नभई रहन सक्दैनथे, अहिले पनि त्यहि हुन्छ । साम दाम दण्ड भेद सक्रिय भै हाल्छ । आफ्नो जातीय स्वार्थ यताउति हुनासाथ त्यस्ता सत्ता तुरुन्त ढाल्न सक्ने यस्तो समूदायले आज राज्य, दल , मीडिया, प्रशासनमा एकछत्र राज गरिरहेकाछन् । जनजाति, मधेसी , दलित जस्ता राजनीतिको यस्तो भयानक खेलबाट धेरै टाढाबाट पर राखिएका समूहहरु यिनको एकजातीय सत्ता फाल्न तम्सिएकाछन् तर त्यो फलामको च्यूरा चपाउनु भन्दा गाहे काम हो भन्ने बुझिएकोछैन ।
दिमागले चल्ने यो समूदायसंग बलको लडाईले केहि काम गर्न सक्दैन भन्ने कुरा पनि बुझिएको देखिदैन । यसपटक जनजातिको अपार एकता देखिएकोछ तर त्यो दिमागी भन्दा भावुकताले ओतप्रोत छ, जसको राजनीतिमा दुरगामी महत्व रहदैंन । तिनका जोस सेलाउनासाथ फासफुस भएर जान्छन् । अहिले संविधानसभा मारिदा त्यसरी सडकमा निस्किएका भुमिपुत्रहरु कहाँ हराए भनेर विश्लेषण गर्ने हो भने त्यसको पछाडि यहि कारणले काम गरिरहेकोछ । आफ्नै भाग्य लेख्ने संविधानसभा मार्दा समेत रमिता हेरेर बस्ने जनजातिहरुको बल नभएको होइन तर त्यो बललाई राजनैतिक आकार दिन सकिएकोछैन । यसपटक जनजाति आन्दोलन जोशिलो देखिएतापनि राजनैतिक रुपले केटाकेटी खेले भन्दा बढ्ता केहि देखिएन । संगठित छैन । एउटा गैरसरकारी सँस्था जसको कुनै राजनैतिक लक्ष्य हुँदैन, आन्दोलनको नेतृत्व लिएपछि यस्तै हुन्छ । जसको काम नै विकास निर्माण र सामूदायिक सशक्तिकरणमा विदेशी रकम ल्याई गोष्ठी, सेमिनार र तालिम दिने हो उसले राजनैतिक नेतृत्व लिन नसक्नु अस्वाभाविक पनि होइन । त्यस्तो संस्थाले नेतृत्व लिएर राजनैतिक माग राखेको नैतिकताले पनि दिदैन । त्यसो हुनासाथ विदेशीको उक्साहटमा डलरको खेती गर्नेहरुले समाज भाँड्न थाले भनेर जायज माग पनि तुहाईदिन सक्छ राज्यले । जुन भैरहेको पनि छ ।
यद्यपि यो एकताबाट अत्तालिएको सत्ताले संविधानसभाबाट सत्ता सुविधाको भागबन्डा गर्न समेत उचित ठानेन । जनजातिले बलजफ्ती सत्ता खोस्ने कुरा त धेरै परको कुरा रहयो । त्यसैले अलिअलि आश रहेको संविधानसभा नै मारिदियो । अब संविधानसभा हुन्छ, हुदैन केहि भन्न सकिने अवस्था छैन । ४ बर्षको अभ्यासमा सत्ताधारीहरु ९ नेपालको सन्दर्भमा सत्ताधारीको अर्थ सरकारमा बस्ने मात्र होइन । एउटा निश्चित समूदाय बाहुन र क्षेत्रीलाई बुझ्नुपर्छ ० ले राम्ररी बुझेकाले अब त्यसमा जान उनीहरु तयार हुदैनन् ।
अहिले चुनाव नगराउन राष्ट्रपतिकोमा धाउने नाटक त्यहि भएर मन्चन गरिएको हो । अन्तिम घडीमा आफ्नो जातीय सत्ता बचाउन सबै दलमा आवद्ध दाज्यूभाईहरु कसरी एक हुँदो रहेछन् भन्ने कुरा यसपटक नजान्नेले पनि जान्न बुझ्न खोजेकाछन् । सत्तामा भएपनि ति आफै केहि गर्न सक्दैनन् । किनकी यिनको हिन्दु धर्ममा सिकाइएकै त्यहि छ । वध गर्न आफै तम्तयार हुने होइन । एउटा पुजारी तयार पार्ने हो, मन्त्रोच्चारण मात्र आफुले गर्ने हो । नेपाली राजनीतिमा अहिलसम्म भैरहेकै त्यहि हो । त्यसो गर्दा उचाल्ने र पछार्ने पात्र भने कहिल्यै स्वजातीय हुँदैनन् । अर्के समूदायका लडाकु या भनौं मुर्ख ब्यक्ति नै हुनुपर्छ ।
यसपटक मधेसी यादव राष्ट्रपति ९ यादव अर्थात ग्वाला, महाभारतमा यो समूदायलाई कसरी उपयोग गरिएकोछ जातीय सत्ता बचाउन पढे थाहा लाग्छ ० लाई त्यस्तो पात्र बनाइएकोछ ।
तिनलाई उक्साईदैंछ । जातीय मागले विखण्डन हुन थाल्यो देश बचाउन पर्यो भन्दै यादवलाई चक्रब्यूहमा पारिदैछ । उत्तेजित पारिदैछ । स्वाभाविक रुपमा खुन तात्ने समूदायका उनी कुन दिन बुरुक्क उफ्रेर ल आज देखि म यो गर्छु भनि जंगिए भने त्यो जति दर्दनाक स्थिति केहि हुने वाला छैन उत्पिडितहरुका निम्ति ।
राष्ट्रपतिको सल्लाहकारमा सबै बाहुन समूदायकै छन् । तिनकै सल्लाहमा हुन् उनी चल्ने जसरी हिंजो राजसंस्था लगायत अरु सबै पुराना सत्ता चल्दै आइरहेकाथिए । यसपटक बाहुन सत्ता धरमर भैरहेको अवस्थामा महादेवको रुपमा यादवलाई सिंगार्न शुरु गरिएकोछ । विस्तारै शक्ति राष्ट्रपति कार्यालयतर्फ सिमित पार्न थालिएकोछ । भोलि एउटा कानुनी ब्याख्या बनाएर सत्ता उनको हातमा दिईन सक्ने संभावना छ । सर्वोच्चका प्रमुख न्यायाधिसकै निर्णयमा संविधानसभा मार्ने पहिलो कदम थालिएको यहाँ नभुलौं । भोलि उनकै सहोदरहरु जताततै विराजमान छन् । कानुन र संविधान हाड नभएका जिब्रो हुन् जातीय सत्ता बचाउन ति जता पनि बटारिन सक्छन् । अहिले जे जति खेल भैरहेकाछन् ति सबै भूमिपुत्रहरुलाई सत्ता बाहिरै राखिराख्ने र आफ्नो एकछत्र राज कायम राखिराख्ने राजनीतिक स्वार्थ अनुरुप चालिदैंछ । राष्ट्रपतिलाई महादेव बनाएर श्रृष्टि बचाउने ढोंग त्यसैको दोश्रो कदम हो, जसमा एउटै रुपरंगकाहरु कैलाशकुटमा लहरै उभिएर प्रार्थना गरेको अभिनय गरिरहेकाछन् । इतिहासमा यि शासक जातिका पूर्खाले पनि यसै गर्थे, जबजब आदिवासी बलियो हुन्थे त्यतिबेला महादेव जस्ता आदिवासी युवालाई जँग्याएर स्वर्गको शासन बचाउथे आज तिनका अनुयायीहरुले त्यसैको अनुसरण गरेका मात्र हुन् ।
0
0
