राज्यसत्ता
नियमित स्तम्भकार र आदिवासी अधिकार अभियन्ता डॉ. विधुप्रकाश कायस्थलाई भारत सरकारको कपीराइट कार्यालयद्वारा उनका तीन मौलिक सञ्चार सिद्धान्तहरूको लागि कपीराइट प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको छ। पंजाबको आर.आई.एम.टी विश्वविद्यालयका पीएचडी स्नातक डॉ. कायस्थ “कन्फेशनल कम्युनिकेशन थ्योरी”, “इन्फर्मेशन ओभरलोड थ्योरी”, र “कम्युनिकेशनमा टेक-अफ र ल्यान्डिङ थ्योरी” का मूलस्रष्टा हुन्।
कन्फेशनल कम्युनिकेशन थ्योरीले कसरी व्यक्तिहरू व्यक्तिगत अनुभव, विचार र भावना अत्यन्त व्यक्तिगत र संवेदनशील तरिकामा साझा गर्छन् भन्ने कुरा अन्वेषण गर्दछ। यसले विश्वास निर्माण र व्यक्तिगत र व्यावसायिक सेटिङमा सम्बन्धहरूको प्रगति गर्न आत्म-खुलासाको महत्त्वलाई उजागर गर्दछ। यो सिध्दान्तले कन्फेशनल सञ्चारले उपचारात्मक लाभ पुर्याउन सक्ने कुरा सुझाव दिन्छ, जसले व्यक्तिहरूलाई भावना प्रक्रिया गर्न र स्पष्टता प्राप्त गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
इन्फर्मेशन ओभरलोड थ्योरीले कसरी संकटको समयमा जानकारीको तीव्र प्रसारले व्यक्तिहरूलाई अभिभूत बनाउन सक्छ र निर्णय प्रक्रिया प्रभावित गर्न सक्छ भन्ने कुरा अध्ययन गर्दछ। यसले जानकारी, अतिरञ्जित जानकारी र गलत जानकारीका भूमिकाहरू र तिनीहरूको इनफोडेमिक्ससँगको सम्बन्धलाई सम्बोधन गर्दछ।
कम्युनिकेशनमा टेक-अफ र ल्यान्डिङ थ्योरीले प्रभावकारी प्रस्तुतिकरण प्रक्रिया र विमानको उडानको तुलना गर्दछ। “टेक-अफ” चरणले श्रोताको ध्यान पहिलो ३० सेकेन्डमा आकर्षित गर्न ध्यान दिन्छ ताकि सन्देशको नियन्त्रण गुमाउने डर नहोस्। “फ्लाइट” चरणले भाषणलाई तीन मिनेट भित्र संक्षिप्त राख्न जोड दिन्छ। “ल्यान्डिङ” चरणले विमान सुरक्षित रूपमा अवतरण गर्ने जस्तै प्रस्तुतिकरणको अन्तिम ३० सेकेन्डमा बलियो समापनका लागि प्रस्तुतिकरण समाप्त गर्ने ढाँचा प्रस्तुत गर्छ।
( डॉ. कायस्थले यी सिध्दान्तहरू चाँडै प्रकाशित गर्ने योजना बनाएका छन् )।
2
0
