तपाईको घर बस्न लायक छ कि छैन,कसरी थाहा पाउने?

विज्ञले दिएको फर्मूलाअनुसार आफ्नो घरको सुरक्षा जाँच आफै गर्नुहोस्। हाम्रा पुस्ताले अनुभव गरेको सबैभन्दा ठूलो विपत्तीले हजारौं सर्वसाधारणको ज्यान लियो। प्रभावित जिल्लाका लाखौं परिवार घरबारविहिन भएर आकाशमुनि शरण लिन बाध्य छन्। गाउँ खेतबारी, चौर लगायत फराकिलो ठाउँ पाउन गाह्रो नहुने रहेछ।

पाल लगायत ओत पाए पनि नपाए पनि उनीहरु सानो सानो समूहमा बसेर विपत्तसँग जुधिरहेका छन्। गाउँका बासिन्दासँग स्याउला, पत्कर लगायतको प्रयोग गरेर छाप्रो सीप पनि हुन्छ।
काठमाडौं, पाटन, भक्तपुर, किर्तिपुर, लगायत उपत्यकाका नगर क्षेत्रमा जनघनत्व व्यापक छ। खुला आकाशमुनि रात काट्नेहरुको एकै ठाउँमा ठूलो घुइँचो लागेको छ। खुला ठाउँ चौर वा खाली जग्गामा सयौंको संख्यामा बसिरहेका मानिसले पानी, सरसफाई लगायत शौचालयको समस्याको झन् बढी सामना गर्नु परिरहेको छ।
घर भत्किएर बस्नै नहुने अवस्थामा पुगेका मात्रै खुला ठाउँमा पालमुनि बसिरहेका छैनन्। भुकम्पको कुनै क्षति नपु:याएको र सामान्य असर गरेपनि घर सुरक्षित नै रहेकाहरु पनि आश्रयस्थलमा छन्। आफ्नो घर बस्न लायक रहेकाहरुले घर फर्किन आँट गरे खुला ठाउँ होलो हुन्थ्यो।
सरकारलाई राहत वितरण गर्न सजिलो हुन्थ्यो। सयौं मानिसको भीडले निम्त्याउन सक्ने कुनै पनि संक्रमण वा जनस्वास्थ्यको सम्भावित जोखि टथ्र्यो।
ढलान गरेर बनाएको आफ्नो घर वा डेरा बस्न सुरक्षित छ कि छैन भन्ने कसरी थाहा पाउने? तपाईंको अप्राविधिक आँखाले पनि त्यसको परस गर्न सक्छ। त्यसपछि तपाईंले घर फर्कने आँट गर्न सक्नुहुन्छ।

पिलर सिस्टमको घरको अवस्था यस्तो भयो भने पूरा सुरक्षित

१. घर ठाडो अर्थात् घन्टीमा हुनुपर्छ।
२. घरको पिलर र बीम नछुट्टिएको हुनुपर्छ।
३. पिलर र बीममा क्रयाक नआएको हुनुपर्छ।
४. कुनै बरण्डा वा बल्कुनी क्रयाक नभएको हुनुपर्छ । (यसले घरको मजबुतीमा खासै अस गर्दैन। तर बरण्डा वा बाल्कुनी वा बार खसेर दुर्घटना हुनसक्छ।)
५. पार्टेसन गरी चर्किदैमा खतरा हुँदैन।
(पिलर सिस्टम घरमा यो गारोले छेकबारको काम मात्र गर्ने हो। ठाडो चिराको उचाई लामो छ र गारोको दुवै भागमा नै चर्किएको छ भने त्यो गारो वरिपरि मात्र असुरक्षित हुन्छ)
६. झ्याल, ढोकाको चुकुल नलाग्दैमा डराउनु पर्दैन।
७. यति ठूलो भूकम्पमा घरभित्र वा बाहिरको प्लाष्टर चर्किनु सामान्य हो। अग्ला घरमा भूइताल वा पहिला तलामा प्लास्टर चर्किने सम्भावना बढी हुन्छ।
८. घरको पेटी वा पेटीभन्दा बाहिरी भाग चर्किएको वा छुट्टिदैमा डराउनु पर्दैन।
९. भूकम्पमा धक्का जारी रहेकाले अग्ला दराज, सोकेस सीसाको ठूला झ्यालढोकाबाट जोगिएर बस्नुहोला।

वाल वियरिङ घर
१. घर ठाडो अर्थात् घन्टीमा हुनुप:र्यो।
२. घरका सुरहरु घन्टीमा हुनुप:र्यो।
३. गारेमा वारपार वा ठाडो क्रयाक आएको हुनुभएन (उदाहरणको लागि कोठाको उचाई आठ फिट छ। त्यो आठ फिट गारो तलदेखि माथिसम्म वा धेरै भाग वारपार चर्किएको भए असुरक्षित हुन्छ)
४. झ्याल, ढोकाको चुकुल नलाग्दैमा डराउनु पर्दैन
५. कुनै वरण्डा वा बाल्कुनी क्रयाक हुनुभएन। (यसले घरको मजबुतीमा खासै असर गर्दैन। तर वरण्डा वा बाल्कुनी वा बार खसेर दुर्घटना हुनसक्छ।)
६. पार्टेसन गारो चर्किदै खतरा हुँदैन। (वाल वियरिङ घरमा पनि कतिपय गारोले छेकबारको काम मात्र गरेको हुन्छ। ठाडो चिराको उचाई लामो छ र गारोको दुवै भागमा नै चर्किएको छ भने त्यो गारो वरिपरि मात्र असुरक्षित हुन्छ।)
७. यति ठूलो भूकम्पमा घरभित्र वा बाहिरको प्लाष्टर चर्किनु सामान्य हो। अग्ला घरमा भूइँतला वा पहिला तलामा प्लास्टर चर्किने सम्भावना बढी हुन्छ।
८. घरको पेटी वा पेटीभन्दा बहिरी भाग चर्किएको वा छुट्टिदैमा डराउनु पर्दैन।
९. भूकम्पमा धक्का जारी रहेकाले अग्ला दराज, सोकेस सीसाको ठूलो झ्यालढोकाबाट जोगिएर बस्नुहोला।
थापा इन्जिनियर तथा पूर्वसचिव हुन्। थापाको यो लेख सेताेपाटीमा पनि प्रकाशित भएको छ।
अन्नपूर्ण पोस्ट बाट