हुम सुनारी मगर

अलिबढी विवेकशील भएछन् क्यारे हाम्रा आदिवासी जनजाति समाज, हिजो आज। नत्र भने आदिवासी जनजाति समूदायका अग्रज नेता अशोक राईले दशैँ टिका लगाएको थाहा पाएपछि सर्बसाधारणबाट उनीमाथि तथानाम गाली बर्षिनु पर्ने। तर, त्यस्तो देखिएन।

  नेपालीहरूको चाडपर्बमा चरम विभेद भयो भनेर समानताका लागि उतिबेला श्रद्धेय नेता स्व। गोरेबहादुर खपाङ्गीमगरले दशैँ नमानौं भन्यो। विद्रोह नै गर्यो। तर, धर्मसापेक्ष राज्यको मन्त्री भएपछि राजाको हातबाट दशैँ टिका नलगाई सुख पाएनन्, उनले । दशैँ टिका नलगाएको भए सोहि दिन उनि बर्खास्त हुने पक्का थियो। किनकि उनि हिन्दुसापेक्ष राज्यको एक मन्त्री थिए। हिन्दुसापेक्ष संविधान अनुरूप सपथ खाएर मन्त्री बनेका थिए, खपाङ्गी। त्यो पनि राजाको प्रत्यक्ष शासन कालमा।

जनजाति समाजले त्यो बुझेनन्। उनको पुत्ला दहनसम्म भयो। उनलाई यतिसम्म अपमानित गरियो कि उनि समाजमा शिर ठाडो पारेर हिड्नसम्म सकेनन्। त्यो अपमान उनकै समूदायले गरेका थिए। उनि हिन्दुसापेक्ष राज्यको एक मन्त्री भईसके पछि खपाङ्गीले दशैँ टिका ग्रहण गर्नुपरेको प्रमूख दुई कारणहरू मैले उनको सिंगापुरमा सम्पन्न उपचार पछि लेखेको पुस्तक ुनेपाली राजनीति र समाजमा खपाङ्गीको देनु पुस्तकमा पनि उल्लेख गरेको छु।

नमालुम्, खपाङ्गीले सबैको चाडपर्बलाई सम्मान गर्नुपर्छ भनेर दशैँ टिका ग्रहण गरेका पो थिए कि १ तर, उनको ९खपाङ्गी० को यो दाबी छ कि उतिबेलाका ७ कक्षासम्म सरकारी विद्यालयमा पढाइने संस्कृत बिषय हटाउन शिक्षामन्त्रीलाई मन्जुर गराएका थिए। त्यो मन्त्रीपरिषदको बैठकबाट पास गराउन राजालाई खुशि पार्नु थियो। र, खपाङ्गीले राजालाई खुशि पार्न उनले राजाको हातबाट दशैँ टिका थापेको उनले दाबी गरेका थिए।

दशैँ टिका ग्रहण गर्नुपरेको कारणबारे स्पष्टिकरण दिने मौकासम्म पाएनन्, खपाङ्गीले। त्यतिबेला उनको स्पष्टिकरण त के एउटा कुरासम्म सुन्ने पक्षमा थिएनन्, खपाङ्गीका हिजोका समर्थकहरू। पत्रकारहरू खपाङ्गीको जसरि हुन्छ गल्ति र कमीकमजोरीहरूलाई पर्दाफास गराएर खपाङ्गीलाई नंग्याउने र सदाका लागि समाजबाट बिस्थापित गराउने धाउन्न मै थिए।

त्यो दिनदेखि आफ्नै आदिवासी जनजाति बिशेष गरि मगर समूदायले दशैँ टिका लगाएको भन्ने निहुमा खपाङ्गीलाई एक किसिमले बहिस्कारै गरे, उनका समाजले। उनको अपमान गरियो। र, उनले अस्ति अन्तिम पटक सास फेर्दासम्म उनि अपमानित नै भएर उनको अन्त्य भयो । खैर, उनको शरीर निर्जीव भएपछि भने केहिले उनलाई महान समाजवादी नेताको उपाधिसम्म दिन भ्याए।

त्यस्तै प्रकृतिको राजनीति गर्ने अर्का नेता अशोक राईले पनि दशैँ टिका ग्रहण गरेछन्, यसपालिको दशैँमा । दशैँमा पड्काइने तोप ल्होसार र साकेलामा पनि पड्काइनु पर्छ भनेर अस्ति भर्खर अभिव्यक्ति दिनु भएको थियो, वहाँले। ल, म दशैँ टिका सम्मान पूर्बक ग्रहण गर्छु। तर, ल्होसार र साकेलामा पनि तोप पड्काउ है सरकार, भनेर त्यो दशैँ टिका ग्रहण उनको सांकेतिक संदेश र माग पो थियो कि त रु

अशोक राईले टिका लगाएको देखेर तुरून्तै केहि जनजाति समूदाय कै मानिसहरूले उनको पनि खेदो खन्न ढिला गरेनन्। उनको खेदो खन्नेहरूमा जनजाति समूदाय र त्यस्तै अनुहारहरू नै भेटिए। भने, उनि आवद्ध दलका महानुभावहरूले राई सबै जातिजातिका पनि नेता भएकैले वहाँले दशैँ टीकालाई सम्मान गर्दै ग्रहण गर्नुभएको हो भन्दै उनको राम्रो बचावट गरियो। तर, त्यस्तो बचावट खपाङ्गी आवद्ध दलका नेता कार्यकर्ताहरूले उतिबेला गरेनन्।

अशोक राई एक राजनीतिज्ञ हुन्। एक राजनीतिक दलको वरिष्ट नेता पनि हुन्। उनि आवद्ध दलको संसदीय नेता पनि हुन्। उस्तै परे देशको प्रधानमन्त्री हुने हैसियत पनि राख्छ, अशोक राईले। के अशोक राई भोलि प्रधानमन्त्री भयो भने उनको जातले मान्ने गरेको साकेला पर्बलाई मात्र राज्यले प्रोत्शाहन गर्ने र अन्य जातजातिले मान्ने चाडपर्बलाई जति निरुत्साहित गर्ने गरियो भने त्यतिबेला उनको र देशको अवस्था के हुन्छ रु

भोलि मधेशी नेता प्रधानमन्त्री भएको अवस्थामा दशैँ बिदालाई एकदिनमा झारेर छठ पर्वको अवसरमा नेपाल भरिनै जबर्जस्ती १५ दिन सरकारी विदा दिने घोषणा गराईयो भने सिङ्गो देशको अवस्था के हुन्छ रु

खैर, एउटा जनजाति श्रद्धेय नेता स्व। गोरेबहादुर खपाङ्गीमगरले दशैँ टिका ग्रहण गर्दा आफ्नै समूदायबाट आजीवन तिरस्कृत भएर बाँच्नु पर्यो। भने, अर्का जनजाति नेताले त्यसरी नै दशैँ टिका ग्रहण गर्दा केहिले नकारात्मक टिप्पणी गरेपनि केहिले उनको बचाऊ गर्यो। भने, धेरै मौन रहयो। यहाँ के विश्लेषण गर्न सकिने भयो भने कि त जनजाति समाज थोरै विवेकशील भएका रहेछन् कि त जनजाति समूदाय भित्रै पनि साम्प्रदायिक विभेद रहेछ। या, नश्लावादी सोच र संकीर्ण मानसिकताले ग्रस्त छन्, आदिवासी जनजाति भित्र पनि। 

मूलुक संविधानतस् धर्मनिरपेक्ष राज्य स्थापित भईसके पनि धर्मनिरपेक्षताको कार्यन्वयन हुन अझै बाँकि नै छ। राष्ट्रपतिले सर्बसाधारणलाई दशैँ टिका लगाइदिने कार्यको निरन्तरता, दशैँ र शिवरात्रिको दिन नेपाली सेनाद्वारा टुडिखेलमा तोप सहित हर्ष बधाई कार्यको निरन्तरता र दशैँमा १५ दिनसम्म सरकारी बिदाको व्यवस्था आदिको निरन्तरताले अझै पनि नेपालमा धर्मनिरपेक्षता कार्यन्वयन नभएको प्रष्ट देखिन्छ।

धर्मनिरपेक्षतालाई अपव्याख्या गर्दै खसआर्य समूदायबाट राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री हुँदा दशैँमा १५ दिन सरकारी बिदा गर्ने गरिएको छ। भोलि कथम्कदाचित आदिवासी जनजाति समूदायबाट राष्ट्रपति अथवा प्रधानमन्त्री पद सम्हाल्न पुग्यो भने तिनले दशैँ बिदालाई एकदिनमा झारेर ल्होसार अथवा साकेला पर्बमा १५ दिनसम्म सरकारी विदा दिने र सरकारी कर्मचारीहरूलाई ल्होसार अथवा साकेला पर्बको अवसर पारेर सरकारी ढुकुटीबाट बोनस बाँडियो भने अन्य समूदायहरू चुप लागेर बस्न सक्लान् र रु

दशैँमा बढीमा दुई दिनसम्म सरकारी बिदा गर्दा राम्रो हुन्छ। पूर्वका राईलिम्बुले मनाउने साकेला पर्ब एक नम्बर प्रदेशमा मात्र एक दिन सरकारी बिदा हुनुपर्ने। छठ पर्ब मदेशको दुई र पाच नम्बर प्रदेशको तराई भेगमा मात्रै सरकारी बिदा हुनुपर्ने। ल्होसार ९तामांग र शेर्पाको० त्यस क्षेत्रमा मात्र एक दिन सरकारी बिदा हुनपर्ने।

नेवारको आफ्नै सांस्कृतिक पर्ब छ। त्यस दिन नेवारहरूलाई मात्र एकदिन सरकारी बिदाको व्यवस्था गर्दा उचित हुन्छ। गुरुङको ल्होसारमा चार नम्बर प्रदेशमा मात्र एकदिन सरकारी बिदा हुनुपर्ने। माघे सकराती र १५ फागुनमा मगरात क्षेत्रमा मात्रै दुई दिन सरकारी बिदा हुनुपर्ने र माघी पर्बमा थरुहट क्षेत्रमा मात्र एकदिन सरकारी बिदा हुनुपर्ने व्यवस्था भए अति उत्तम हुनेछ।

साथै अल्पसंख्यक र सिमान्तकृत समूदायहरूलाई पनि तिनीहरूको सांस्कृतिक पर्बमा उनीहरूलाई मात्र एक(एक दिन सरकारी बिदाको व्यवस्था गर्दा अति सान्दर्भिक हुनेछ। बर्षमा दुई पटक हुने इदमा इस्मालहरूलाई मात्र सरकारी बिदाको व्यवस्था गर्दा उत्तम हुन्छ।   

नेपालीहरूले धेरै दिन चाडपर्ब मनाएर समय बर्बाद गरेकाले पनि नेपाल बिपन्न भएको हो, भन्न सकिने आधार छन्। इसाई धर्म मान्ने देशमा बर्षमा मात्र दुई दिन सरकारी बिदा हुन्छ। क्रिस्मस र नयाँ बर्षमा। बाँकि सबै दिन उनीहरू काममा खटेका हुन्छन्। त्यसैले नै विश्वका सम्पन्न र शक्तिशाली देशहरू इसाईहरू बसोबास गर्ने देश नै छन्। जस्तै अमेरिका, बेलायत, क्यानाडा, जर्मनी, अस्ट्रेलिया आदि।   

विकसित देशका मानिसहरूले विभिन्न नयाँ नयाँ प्रविधिहरूको विकास र आविस्कार गरिरहँदा हामी नेपालीहरू चाडपर्ब मनाएरै समय र धनसम्पति बर्बाद गरेका छौं भन्ने तर्कमा दुई मत नहुनु पर्ने हो। 

 रियाद (साउदी अरब)

टि बि पुन ,
कतिपय बुद्ध र धर्मलाई नबुझ्ने आत्मसात गर्न नसक्ने मानिसहरू प्रकृतिपुजक बुद्ध भन्दा छुट्टै धर्म हो भन्ने, लेख्ने र बिचार प्रबाह गर्ने गरेको पाइन्छ । तर बुद्ध धर्म भनेकै प्रकृपुजक ,प्रकृतिवादमा आधारित धर्म हो भन्ने हेक्का रहेको पाईदैन । धर्म हुनका लागि लिखित र ब्यबस्थित वहुकल्याणकारी दर्शन बिश्वब्यापी दृस्ठिकोण राखेको हुनु आबस्यक हुन्छ ।

यस्ता कार्यको कतै कुनै लिखित ब्यबस्थित दर्शन नभएकोले यो धर्म होइन (हाल आएर केही यथाइस्थिबादी उपबुज्रुक बिद्द्वान हरुले पूजा पाठ गर्दा कती माना रक्सी कती ध्वोजा कती खेर कुन प्राणिको ज्यान हर्ने आदिको लिखित राख्न सुरु गरेको पाईन्छ )। यो परिवर्तित चालचलन संस्कार हो । धर्म परिवर्तन हुदैन तर संस्कार समय सापेक्ष परिस्थिति अनुरुप कुनै पनि बेला परिवर्तन हुनसक्द्छ ।प्रकृतिपुजक वा प्रकृतिलाई मान्नु, सम्झनु वा बिबिध कार्य गरी जस्तै खसी ,बोका ,भेडा, राङा, भाले जस्ता निर्दोस प्राणीको बर्बरता पूर्ण तरिकाले प्राण हरण गरी जाड रक्सी , भोज भतेर गरी उन्मादमा बेहोसिनुलाई नै प्रक्रिती पूजक धर्म भनेको पाईन्छ प्रक्रिती पूजक धर्म भन्नेहरुको नजरमा ।

बुद्धले आज भन्दा २६ सय बर्ष अघि घनघोर जङ्गल, खोलाखोल्सा, तालतलैया प्रकृतिमा रहेर ६ बर्षसम्म गर्नु भएको दुस्कर तपस्या उहाँको बुद्ध धर्म दर्शन र बुद्धले ४५ बर्षसम्म प्रकृतिमा बिचरण गर्दै पैदल हिड्दै गरेका धर्म प्रचार सबै प्रकृतिवादमा आधारित छ्न । प्रकृति बिरोधी र यस सङ्ग असम्बन्धित कुराहरु बौद्ध धर्ममा कहि कतै उल्लेख छैनन् । त्यस्कारण प्रकृतिपुजक भन्नू नै बुद्ध धर्म हो । देबि देवताको नाममा काटमार बलि हिंसा सस्कारलाई धर्म मान्ने केही अज्ञानि अबुझ्हरुको तर्कलाई म धर्म मान्दिन ।

कसैले पशुपन्छिको काट्मार गर्ने बलि दिने चलन प्रकृतिपुजक धर्म हो भन्ने आफ्नो मनगढ्न्ते तर्क राख्ने गरेको पाइन्छ । हाम्रा पुर्खाले यहि गर्दै आएकाले हाम्रो धर्म यहीँ हो । हामीले यो बाउबाजेदेखी चलेको चलन छोडनु हुदैन । हाम्रो धर्म बुद्ध होइन । किनभने बुद्ध धर्ममा काट्मार र वलिप्रथालाइ निषेधित गरिएको छ । बुद्ध भन्दा पहिले हाम्रा पुर्खाले यहि धर्म मान्दथे भन्ने आफ्नो निजि ब्यक्तिगत लहडी भनाईहरु राख्ने पिछडिएको जनजातिय सोचका मानिसहरू पनि हाम्रो समाजमा बाक्लै छ्न । उनिहरु यो चलन संस्कार हो । धर्म होइन भन्ने कुरा न स्वयम् आफुले बुझ्दछ्न । न ज्ञानलाई आत्मसात गर्दछ्न । बरु कुनै धर्म दर्शनबिहिन तर्क गरेर हाम्रो अशिक्षित जनजातिय समाजलाइ भाडिरहेका हुन्छन् । आफू र आफ्नो स्थानीय जनजातिय समुदायलाई यसरी नै यथास्थितिमा बाधेर राखिरहेका हुन्छन् ।

कुनै अलौकिक अन्धबिश्वासी सोच शक्तिमा बिश्वास भरोसा गर्ने र काट्मार बलिप्रथामा अभ्यस्थ हाम्रो समाजको अबिकसित र पिछडिएको मानसिकता हिसात्मक सोच भएकाहरुमा यो पुरानो चलनका पक्षपातिहरु समाजमा प्रशस्तै छ्न । तर समाजमा ब्याप्त रहेको बलि हिंसा धर्म नभएर यो काट्मारको संस्कार हो । कसैको अकल्याण र हानिनोक्सानी गर्ने धर्म हुदैन त्यो कुनै स्थानीय संस्कार भने हुन सक्द्छ । गलत सस्कार कुनै पनिबेला छोड्न त्याग्न वा परिवर्तन गर्न सकिने भएकोले प्रकृतिपुजक संकार हो धर्म चाहिँ होइन भनेको हु ।यस्तो किसिमको काट्मारको हिंसात्मक चलनलाइ मादक पदार्थ सेबनको नसामा लागेझै एकोहोरिएर हाम्रो धर्म नै यहि हो भन्दै बरु हिंसाको पक्षमा उभिएर बुद्ध धर्मको बिरोध र आलोचना गर्ने जमातहरु पनि हाम्रै समाजमा प्रकटिएका छ्न ।

प्रकृति पुजक भनेको पृथ्वीमा र प्रकृतिमा रहेका सम्पुर्ण चराचर जगत प्राणीहरु प्रती माया प्रेम गर्नु र तिनको सुरक्षा संरक्षण हिफाजत गर्नु प्रकृतिपुजकको मुल मर्म र मान्यता हो । त्यस्तो धर्म दर्शन र शिक्षा बोकेको बुद्ध धर्म हो । बुद्ध धर्मले प्रकृतिलाइ जीवन सापेक्ष रूपमा हेर्दछ । बुद्ध धर्म प्रकृतिपुजक प्रकृतिवादमा आधारित छ । बुद्ध धर्म प्रकृतिपुजक धर्म होइन भन्ने सैधान्तिक र दार्शनिक आधार प्रष्ट पार्न नसक्ने अनि काटमार बलि प्रथालाई प्रकृतिपुजक धर्मको रूपमा अप र स्वब्याख्या गरेर बुद्ध धर्मको आलोचना गर्ने समाजमा गलत भ्रम छर्ने । अर्कोतिर प्रकृति बिरोधि बिनासक हिंसात्मक संस्कार कार्य गर्ने अनि प्रकृतिपुजक धर्म भन्नू यसको सिद्धान्त र मर्म बिपरित भयो ।अब प्रक्रिती पूजक धर्म भन्दै प्राणी हिन्सा गर्ने जो प्रक्रितीको सबै प्राणी जगतले बाँच्न पाउनु पर्ने अधिकार हनन गर्दछन त्यो कसरी प्रक्रिती पूजक भयो त्यो त प्रक्रिती को सिदान्त बिपरित ध्वोन्स उत्पत मच्चाउने प्रकृतिको विनास्कारी पो भयो ? 

यस्तो किसिमका संस्कारको पक्षमा बिचार मान्यता राख्नेहरु दुई किसिमका मानिसहरू पाइन्छन । पहिलो सामाजिक परिवर्तन नबुझेका पुरानै सोच भएका यथास्थितिवादिहरु जो अशिक्षा र अज्ञानतामा रुमलिरहेका छ्न । दोस्रो बुद्ध ज्ञान नभएका अन्य धर्ममा आस्था भएका लागेका नेपाली बुद्ध धर्मको समाजमा उन्नति बिकास प्रगति नहोस् भन्ने चाहना राख्नेहरु देखिन्छन् । पहिलोले यो हिंसावादि परम्परा चलनलाइ मान्दै आइरहेको छ तथापि बुद्ध धर्मलाई पनि त्यतिकै मानसम्मान माया र श्रध्दा गर्दछ । उ बुद्ध धर्म र ज्ञान लिन आर्जन गर्न चाहान्छ । अभ्यास गर्न पनि चाहान्छ । अर्को यस्तो बुद्ध बिरोधी जमात छ । जो बुद्ध धर्म दशर्नको अध्ययन अभ्यास पनि गर्दैन । उसङ्ग धर्म दर्शनको गहिरो ज्ञान पनि छैन । उ कित नास्तिक हो कित गैर बुद्धिस्ट हो । काटमार बलिपुजालाइ आदिवासी जनजातिका प्रकृति पुजक धर्म बनाएर आज बुद्ध धर्मको खुलेआम बिरोध गरिरहेको देखिन्छ । 

भर्खर भर्खर मौलिक बुद्ध धर्मले नेपाली समाजमा बिकासको गति लिइरहेको सकारात्मक परिस्थितिमा बुद्ध धर्म अनुदार र बिरोधि तत्वहरु कसैको लहड लागेर वा कुनै न कुनै शब्दजाल बिछ्याएर वा स्थानीय पिछडिएको गलत सामाजिक पहिचानलाई जातीय मौलिकता र पहिचानको धर्मको नारा दिएर समाजमा बुद्ध विरुद्ध भ्रमको खेती गरिरहेका पनि छ्न । नेपाली बौद्ध समाज भर्खरै बिकासतर्फ सचेत भएर बौद्ध धर्मको ब्यबहारिक अभ्यास प्रयोग प्रचारप्रसारमा लागिरहेको बेला यस्ता बुद्ध बिरोधि तत्वहरु सल्बलाउनु बुद्ध धर्मको बिकासलाई फेरिपनी पछाडी धकेल्नु हो ।

जब देखी बुद्ध धर्मको ज्ञान प्राप्त गरी बैज्ञानीक शिक्षा बुद्धधर्ममा रहेको थाहा पाए संसारले त्यसरी नै नेपाली हरुले अहिले यस् प्रती व्यापक आकर्शण बढी रहेको बेला हिजो सम्म प्रक्रिती पूजक धर्म कतै उल्लेख थिएन तर आजभोली बुद्ध धर्मको बिरोध गर्दै प्रक्रिती पूजक धर्म भनी हल्ला फिजाउन सुरु गरिएको छ।जो हिजो सम्म आफुलाई अरुले आएर तिमी हिन्दू हौ वा क्र्सितियन बन भन्दा आँखा चिम्लेर सही ठोक्थे तर जब नेपालको पहिचान बुद्ध धर्मले सबैको मन जित्न थाल्यो प्रक्रिती पूजक धर्म भन्ने अनौठो धर्म निकालेर कुर्लदैछन । 

कसैले बचकना तर्क गर्छन् बुद्ध धर्म पहिलो कि मगर ?यस्ताहरुले के बुझ्नु जरुरी छ भने मानिसको यस् प्रिथिविमा अस्तित्वमा देखिएको जम्मा १ लाख बर्ष जती भएको छ यस् बिच मानिस हरुको आजको अवस्था सम्म आउँदा अन्धविश्वासी युग देखी आजको बैज्ञानीक धरताल माथि उभिएको छ । बैज्ञानीक तर्क अनुसन्धान विनाको कार्य आजको युगमा काम लाग्दैइन । अब कुनै बच्चा जन्मिदैमा म मगर, म फलानो ,म बुद्धिस्ट ,म किरात म नेपाली म अमेरिकअन भन्दैन त्यो त परिवार ,समाजले निर्धारणा गरिदिने हो परिचय ,जब ति बच्चा हुर्किदै जान्छ के ठीक के बेठीक अध्ययन चिन्तनले सिकाउदै जान्छ र असल मार्ग जाने वा यथास्थिती कुलत सन्स्कार मानेरै बस्ने उसको निर्णय गर्ने क्षमता ,उसको समाज ,बातावरण मा भर पर्दछ । मगरहरुले वा अन्यले पनि समयको बेग सँगै शिक्षा ,चिन्तन्ले गर्दा असल के हो खराव के हो भनी खुट्ताई बुद्ध शिक्षा ग्रहन गरेको पाईन्छ ।

हिन्दू धर्म सन्स्कार के ब्राह्मानले जन्मिदै लिएर आएको थियो ?हिन्दू सन्स्कार ब्रह्मानको अस्तित्व अगाडि थियो त ? आज आधिकान्स पश्चिमी मुलुले अपनाएको जेसुस क्राइस्ट बुद्ध भन्दा ५०० बर्ष कक थिए के उनिहरु त्यस अगाडि थिएनन ?की सबै जेसुस क्राइस्ट्ले जन्माएको क्रिस्टियन जती ?इस्लाम धर्म जन्मनु भन्दा अगाडि के करोडौ मुस्लिम हरु थिएनन त के ति पनि सबै मुस्लिम अल्लाहले जन्माएका हुँन ?
यस्ता केटौले तर्क गर्ने हरुले बुद्ध धर्म वा अन्यको घनिभुत अध्ययन गर्नु पर्दछ अनी मात्र तार्किक बहसमा उत्रिन सकिन्छ होइन भने हो हल्ला बाहेक केही निस्क्र्श निस्कदैन ।

धर्म के हो ? संस्कार र संस्कृती के हो ? यस्को फरकपन छुट्टाउनु नसकी गलत संस्कारलाइ पनि धर्म भनिदिने र मनपरी लेखिदिने दिग्भ्रमित रोगिहरुबाट हामी बौद्धहरु सचेत हुन जरुरी छ । सबैको कल्याण हित गर्ने सबै बर्ग समुदायलाई संगठित गर्ने लिखित र ब्यबस्थित दर्शन धर्म हो । अर्को शब्दमा बहुजन हिताय बहुजन सुखाय लोककल्याणकारी धर्म नै बुद्ध धर्म हो । बुद्ध भन्नू नै ज्ञानको असल मार्ग हो ।

 पुन ,बुद्ध धर्म दर्शन बारे पी एच डि गर्दै हुनु हुन्छ । 

हिन्दु सामन्ती चाड नलाद्न एमएनओको चेतावनी ! 

--जिवन मंगोल

काठमाडौ, असोज २१ -  धर्मनिरपेक्ष मुलुकमा हिन्दुहरुको मात्र महान पर्वलाई अहिन्दु मूलबासी मंगोलहरु माथि जवरजस्ती लादिएको भन्दै मंगोल नेशनल अर्गनाइजेशन केन्द्रीय सभाले कालो टिका लगाई बहिस्कार गर्न अपिल गरेपछि सामाजिक सञ्जाल देखि विभिन्न इलेक्ट्रोनिक मिडियाहरुमा बहस छेडिएको छ ।

नयाँ संविधान मार्फत उल्लीखित धर्मनिरपेक्षको व्याख्या गराइ हिन्दु सामन्तीको संरक्षण गरेकाले प्रखर विरोध गर्खै आएको छ । हिन्दू सनातन संस्कारको मात्र रक्षा गर्नु पर्ने संवैधानिक ग्यारेन्टी गरेको संविधान र धर्मनिरपेक्ष मुलुकमा सामन्तीको प्रतिक दशैलाई महत्व दिएकोमा एमएनओ नेताहरुले बिरोध गरेका छन् ।

मंगोल पुर्खाहरुको बध गरिएकाले शोक मनाउनु पर्ने कुरा युग पुरुष डा. गोपाल गुरुङद्वारा लिखित नेपाली राजनीतिमा अदेखा सचाइको कारण दशै बहिस्कार गर्नु पर्ने आवाज पहिले देखि नै उठेको भए तापनि निरन्तरता पाउन सकेन । तर यसको नेतृत्व मंगोल नेशनल अर्गनाइजेशनले गर्दै आएको छ ।

२० प्रतिशत विदेशी काला आर्यन बाहुन क्षेत्रीको मात्र विजय उत्सव भएको र मंगोलहरुको पतनको दिन कालो दिनको प्रतिक स्वरुप दशै जवर जस्ती लदाईएको भन्दै कडा भन्दा कडा अभियानकै थालनी गरिएको एमएनओले दावीका साथ भनेको छ । लोकतन्त्र धर्मनिरपेक्षको कुरा गरेर हिन्दुवाद लाद्ने काम भइरहेकोमा मंगोल नेशनल अर्गनाइजेशनले ठाडो विरोध गर्दै आइरहेको छ ।

समाबेशीको नारा दिनेहरुले धर्मनिरपेक्षको आवरणमा हिन्दु एकात्मकवाद जवरजस्ती लादेको भन्दै यस्ता हिन्दु अतिवादीको खिलापमा अहिले देश व्यापी विरोध सभा गरी कालो टिका लगाई पुर्खाको बध गरीएकोमा शोक प्रकट गर्नु पर्ने एमएनओले निर्देशन जारी गरेको संगठनका कार्यवाहक प्रेसिडेण्ट बुद्धलाल मेचेले बताउनु भएको छ ।

हिन्दुहरुको चाड मंगोलहरुले मनाउनु आफ्नो पुर्खाहरुको अपमान गर्नु हो त्यसकारण अहिन्दु मूलबासी मंगोलहरुले बहिस्कार गरौं भन्दै प्रत्येक वर्ष आव्हान गर्दै आएको छ । तर बाहुन क्षेत्रीहरुले अझ व्यापक प्रचार गर्दै हिन्दुको मात्र चाडलाई दुुइ महिना अघि देखि नै प्राथमिकता दिएको छ । हिन्दुको मात्र चाडलाई  १५ दिन सम्म सार्वजनिक विदा सरकारले दिएको छ ।

कंग्रेसका नेताले नेपाल हिन्दु राष्ट्र नै भएको दावी गरिरहेको बेला त्यो हिन्दु राज्य भन्दा फरक पनि छैन । धर्मनिरपेक्ष खोल मात्रै भएको सक्कली बनाउन एमएनओ लागि परेको बताइरहेका छन्  । बाहुन क्षेत्रीको मंगोलहरुलाई तर्साउने हतियार धर्मनिरपेक्ष बनाएको छन् । मंगोलहरुको सस्कार धर्मलाई निमिट्यान्न पार्ने असली अस्त्र पनि वनेको छ ।

यसकारण हिन्दु दासत्वको जंजीर टोढ्न आव्हान गरिएको बताइएको छ । धर्मनिरपेक्ष राष्ट्र हो भने सबै धर्मलाई समान व्यवहार गरिनु पर्ने कुराको सवत्र आवाज उठेको छ । अहिन्दु मूलबासीहरुको चाड पर्वमा एक दिन करले सार्वजनिक विदा दिने तर हिन्दुहरुको चाडलाई सम्पूर्ण नेपालीको चाड भन्दै १५ दिन विदा दिनु हिन्दु उपनिवेशको पराकाष्ठा रहेको विश्लेषकहरुको निश्कर्ष छ ।

मंगोल नेशनल अर्गनाइजेशनको सांस्कृतिक अभियानको धेरैले समर्थन जनाउन थाले पछि अभियानले निकट भविष्यमा सफल हुने समेत बताउन थालिएको छ ।

(नेपाल सकारले मुलुकको संविधान - २०७३ को धारा ११ उपधारा ६ को बर्खिलाफमा काम गर्यो )

जिवन र जोयाको हालसालै फीलिपीन्समा पुनरमिलन

१) नेपालको संविधान २०७३ को धारा ११ को उपधारा ६ अनुसार - 

"नेपाली नागरिकसँग वैवाहिक सम्बन्ध कायम गरेकी विदेशी महिलाले चाहेमा संघीय कानून बमोजिम नेपालको अंगीकृत नागरिकता लिन सक्नेछ ।"  - भन्ने स्पष्ट व्यवस्था हुदाहुदै कुनै एउटा गैर-सरकारी संस्थाको हावादारी कामकुरोको आधारमा जोया र उनका दुई नाबालक छोराहरुलाई त्यसरी झ्यालीपिट्दै  फिलिपिन्स खेदेर  पठाईएपछि विकशित भएको घटनाले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरसमेतमा अथवा कम्तिमा पनि नेपाल र फिलिपिन्स विचको द्विपक्षीय सम्बन्धमा तिक्तता थप्न सक्छ भन्ने नेपाल सरकारका हाकिमहरुले अलिकति पनि हेक्का राख्न सकेको देखिएन । अनलाईन अखबारमा आएको खबर अनुसार त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव हाल खाडी मुलुकमा रहे भएका नेपाली र फिलिपिनो समुदायमा परेको देखिन्छ ।

२) पहिचान र अधिकारका कुरा गरेर नथाक्ने  र फेसबुकको भित्ताभरि रंगीचंगी पोष्ट गर्ने सम्बन्धित जातीय संघसंस्थाका हाकिम वा नेताहरुले जीवन र जोयामाथि नेपाल सरकारले घोर अन्याय गरेको कुरा बुलंदीका साथ उठाउन नसकेको कुरामा दुईमत हुन सक्दैन । त्यसमाथि पनि छाता संगठन भन्ने अहम् पालेर बस्ने 'नेपाल जनजाति महासंघ' अहिले के हेरेर बसिरहेको छ वा अझ भनौ  त्यो महासंघ कहाँ लम्पसार परिरहेको छ ?  उसले यसबारे केही भन्नु, बोल्नु पर्छ कि पर्दैन ? त्यो पनि एउटा विडम्बनाको विषय  भएको छ ।

३) यो जीवन र जोयाको कुरो चितवनको घटना हो । नेपाल मगर संघ,  केन्द्रीय समितिले केही महीना पहिले मात्र चितवन जिल्लाको भरतपुरमा राष्ट्रिय महाधिवेशन गरेको थियो । तर, एउटा कुरा के स्पष्ट हुन  आयो  भने त्यो गैर-सरकारी संस्था र जीवन-जोया दुवै पक्षलाई 'नेपाल मगर संघ, केन्द्रीय समिति वा नेपाल जनजाति महासंघ' भन्ने संस्थाहरु पनि छन् र तिनले सो गैर-सरकारी संस्थालाई परेको खण्डमा प्रश्न गर्न सक्छन र  पिडीत पक्ष - जीवन र जोयालाई परेको अन्यायमा बोलिदिन्छन भन्ने विश्वाश दिलाउन सकेको देखिनमा आएन  ।

४) नेपाल मगर संघ, केन्द्रीय समितिले यसबारेमा पहल गरेको त देखिन्छ तर त्यो त्यत्ति प्रभावकारी हुनसकिरहेको देखिदैन । परिणामत: जीवन आफ्नो मामासंग फिलिपिन्स पुगेको कुरो पनि आएको छ । त्यसमा जीवनलाई नेपाल मगर संघ, केन्द्रीय समितिले के ,कस्तो, कति सहयोग  वा संयोजन गर्यो भन्ने कुरा खुल्दैन ।  

५) ती दुई नाबलाकहरुको बाल अधिकार हनन् भएको बारेमा नेपालका स्वनामधन्य बालअधिकारकर्मी वा  बालअधिकारवाला संघसंस्थाहरुले केही बोल्नु पर्थ्यो कि पर्दैनथ्यो वा पर्छ कि पर्दैन ?

६) नेपाली नागरिक जीवन थापा मगरसंग विवाह-बन्धनमा बधिएकी फिलिपिना जोयाको अधिकारबारे नेपाल सरकार अर्थात् महिला, बालबालिका तथा समाजकल्याण मन्त्रालय स्वयमले  यसबारेमा चासो राख्नु पर्नेमा उल्टो  जोयालाई देश निकाला गर्ने काम हुन गयो । नेपालका स्वनामधन्य  महिला अधिकारकर्मीहरुले सरकारले संविधानको बर्खिलाफ हुनेगरी काम गरेकोमा कुनै आवाज नउठाउनु  माने,  चुप लागेर बस्न कसरी  मिल्छ ?

७) नेपाल मगर संघ, केन्द्रीय समिति वा नेपाल जनजाति महासंघले यसबारेमा काठमाडौँमा अर्थात् आ-आफ्नो अड्डामा टि. भी. वा ठूलाठूला छापाका पत्रकारहरुलाई बोलाएर सरकारले नेपालको संविधान २०७३ को धारा ११ उपधारा ६ को बर्खिलाफमा काम गरेकोमा त्यसको विरुद्ध आवाज उठाउनु पर्ने होईन र ?

Source:बोस्टन  मगर  समाज